Familie Van Westrenen van Tiellandt

Familiewapen: Van Westrenen van Tiellandt. Bron: Wikipedia.

Naambetekenis

De wijk De Poorten in aanbouw in de zomer van 1986. De hockeyvelden moesten nog gerealiseerd worden. Rechtsonder op de foto het terrein waar deze velden tot 2012 lagen en waar de woontoren Tiellandt heeft gestaan. Terrein heeft ook altijd die naam gehouden in de loop der eeuwen. Foto: gemeente Houten.

Westrenen wat ook wel eens geschreven wordt als Westrenen of Westreenen zijn twee verschillende families waarvan een uit de Neder-Betuwe komt en een tweede die van oorsprong ten westen van het dorp Rhenen komt in de provincie Utrecht.

Allebei noemde de stamvaders zich naar de locatie van de vestiging waar ze woonde ‘ten westen van Rhenen’ of ‘familie gevestid ten westen van het dorp Rhenen’.

Tiellandt wordt in het oud Nederlands gezegd als ‘‘t ie land’. Wat de betekenis heeft van ‘t eiland of het eiland. Er zijn in de Houtense geschiedenis aanwijzing dat er in de wijk De Poorten aan de Warinenpoort tegenover de huidige boerderij De Steenen Poort tot in zestiende-, en zeventiende eeuw vermoedelijk een woontoren of verstrekte woontoren op een eiland heeft gestaan van die naam. Met de uitbouw van Houten kwam erin 1987 een hockeyveld op het terrein Tiellandt te liggen. Nadat de sportvereniging naar de Groene Hoon was verhuist in 2012-2013 op het voorzieningencomplex Meerpaal Zuid. Werden er in 2015 huizen van het nieuwbouwproject De Steenen Poort Oost opgeleverd. Zeer luxe woonvilla werden erop gerealiseerd. De straatnamen die er kwamen zijn de Galliërspoort en Germanenpoort.

Foto (daguerreotypie) van Willem van Westrenen van Tiellandt door Jean-Baptiste Sabatier-Blot uit 1841.

Willem Hendrik Jacob (Willem) Baron van Westrenen van Tiellandt, heer van Tiellandt ('s-Gravenhage, 2 oktober 1783 - aldaar, 22 november 1848) was de stichter van het museum Meermanno-Westreenianum.

Familie

Van Westrenen, lid van de familie Van Westrenen van Tiellandt, was een zoon van advocaat mr. Johan Adriaan van Westrenen (1742-1822) en Maria Catharina Dierkens (1747-1826). Hij trouwde in 1826 met zijn achternicht Susanna Gerarda van Westrenen, vrouwe van Tiellandt (1804-na 1849), kleindochter van de broer van zijn vader; zij werd, hoewel van haar man in 1830 gescheiden, vrouwe van Tiellandt na het overlijden van Van Westrenen. Uit het huwelijk werden geen kinderen geboren.

Ridderhofstad Tiellandt

Portret van Willem Hendrik Jacob van Westrenen van Tiellandt als kind in 1794. Bron: Museum Meermanno-Westreenianum, Den Haag.

De hofstad Tiellandt (onder Houten) was door het huwelijk van zijn voorvader Dirck Woutersz. van Westrenen (†1674) in 1641 met Adriana van Royesteyn, vrouwe van Tiellandt (†1689) in het geslacht Van Westrenen overgegaan; Adriana van Royesteyn was in 1678 eigenaresse van de hofstad geworden in wier familie het sinds begin 17e eeuw was gekomen. Daarna was de hofstad steeds vererfd, om ten slotte toe te komen aan de oudste broer van zijn vader, Gerard Jacob van Westrenen, heer van Tiellandt (1739-1825), de grootvader van Susanna Gerarda van Westrenen. In 1816 kocht Van Westrenen van zijn oom de hofstad Tiellandt. In 1816 werd hem door de Hoge Raad van Adel het recht verleend om een wapen te mogen voeren en wel op de oude hofstad Tiellandt. W.H.J. van Westrenen gebruikte de titel Ridderhofstad onrechtmatig. Tiellandt staat ook niet vermeld in de lijst van Ridderhofsteden.

Adelsbesluiten

Willem Hendrik Jacob baron van Westrenen van Tiellandt

Bij Koninklijk Besluit van 15 april 1815, n° 17 werd Willem Hendrik Jacob van Westrenen van Tiellandt verheven in de Nederlandse adel. Bij KB van 16 december 1818, La. M 3, werd hem verleend de titel van ridder overgaande op de wettige mannelijke afstammelingen bij recht van eerstgeboorte. Tevens werd de hofstad Tiellandt toen veranderd in Ridderhofstad Tiellandt. Ten slotte werd hem bij KB van 9 januari 1821, no. 86, de titel van baron verleend die bij eerstgeboorte overging. Aangezien hij geen kinderen had stierf met hem ook het geadelde geslacht Van Westrenen uit.

Leven en werk

Van Westrenen nam in 1799 dienst als vrijwilliger in het Bataafse leger om tot genie-officier te worden opgeleid; deze opleiding werd niet afgemaakt en hij verliet de dienst in 1805. Daarna stond hij ingeschreven als student rechten aan de universiteit van Leiden, maar het is onduidelijk of hij colleges volgde; hij sloot de opleiding in ieder geval niet af.

Verzameling

Portret van de hond Donau van baron van Westrenen van Tiellandt in de periode 1833-1838. Bron: Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis, Den Haag.

Op dertienjarige leeftijd begon Van Westrenen te verzamelen waarbij zijn belangstelling vooral uitging naar de geschiedenis van de boekdrukkunst. Hij verzamelde oude handschriften en incunabelen, naast munten. Hij kreeg daarbij hulp van de voormalige landsadvocaat Jacob Visser (1724-1804) voor de manuscripten en incunabelen, en van Gentenaar Pieter van Damme (1727-1806) voor de numismatische collectie. Van Westrenen kocht ook delen van de bibliotheken van zijn verwanten Gerard Meerman (1722-1771) en diens zoon Johan Meerman (1753-1815); de bibliotheek van de laatsten werd in 1824 openbaar geveild waarbij een groot deel zijn weg vond naar het buitenland en dus een deel in de collectie Van Westrenen terechtkwam. Bij zijn overlijden liet hij zijn huis en de verzamelingen na aan de Staat der Nederlanden en dat werd de basis voor het nog bestaande Museum Meermanno-Westreenianum dat de op een na grootste collectie incunabelen (rond de 1500) in Nederland omvat.

Hofstad Tiellandt (in geel gearceerd) ten westen van het Oude Dorp Houten omstreeks 1900. De grond waarop in 2015 en 2016 villa's zijn gebouwd tussen de huidige Warinenpoort, Galliërspoort en Germanenpoort. Tot in de jaren 80 van de twintigste eeuw was de grond van de familie Sturkenboom die zich ook als tweede naam Van Tiellandt noemde. De grond behoorde tot die tijd bij boerderij 't Hoge Land aan de Houtensewetering 21-23. Die nog steeds in eigendom van familie Sturkenboom.

Bron: Wikipedia.

Overige maatschappelijke functies

In 1807 werd Van Westrenen benoemd tot adjunct-archivaris van het Koninkrijk Holland, in 1815 tot thesaurier en chartermeester bij de Hoge Raad van Adel, in 1835 tot lid van de Hoge Raad van Adel, in 1836 tot staatsraad i.b.d., in 1842 tot directeur van de Koninklijke Bibliotheek (Nederland). In 1814 was hij lid van Provinciale Staten van Zuid-Holland en in 1842 werd hij kamerheer i.b.d. van koning Willem II.

Onderscheidingen

• Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw (1814)
• Ridder in de Orde van de Gulden Spoor (1823)
• Ridder in de Orde van de Dannebrog (1837)

Fragment van een kadasterkaart van 21 oktober 1915 waarin het onroerend goed van familie Sturkenboom in is opgenomen. Alsmede het Tiellandtperceel links met nummer A. 491. Heden ligt hier de Galliërspoort. Bron: Regionaal Archief Zuid-Utrecht, 22, 970.

Boerderij 't Hoge Land aan de Houtensewetering 21-23 het pad in 1985 dat naar het land Tiellandt liep. In de volksmond werd dit pad ook wel het Tiellandtpad genoemd. In 1985 werd de pad onderbroken door de aanleg van de 2X2 baanse Rondweg. Foto: P. Koch.

In de 'Oprechte Haarlemsche Courant' van 7 juni 1849 word de titel Heer van Tiellandt met bijbehorende privileges en rechten verkocht te 's-Gravenhage. Na het overlijden van Willem Hendrik Jacob baron van Westrenen van Tiellandt. Koper is de Adriaan Hendrik van Hees op maandag 18 juni 1849 koopt hij de voormalige hofstede Tiellandt voor 690 gulden. Op 27 juli en 3 augustus 1903 verkopen de nazaten van Johannes van Hees de hofstad Tiellandt ten overstaan notaris W.J. Weve te Den Haag aan Cornelis Sturkenboom namens Johanna Vernooij (weduwe van Willem Sturkenboom) te Houten. Hierna noemen leden van familie Sturkenboom zich naar Tiellandt 'Sturkenboom van Tiellandt'. Bronen: Delpher.nl en Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU), archief 22 Collectie Losse Aanwinsten.

Akte waarbij de Hoge Raad van Adel, op verzoek van de eigenaar W.H.J. van Westrenen van Tiellandt, bevestigt de hofstede Tielland in het daarin getekende wapen ‘zijnde van zilver, beladen met een gemetselde en gecreneleerde tasce van keel’, 10 juni 1818. Bron: Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU), Wijk bij Duurstede. Toegang 22 933 Collectie Losse Aanwinsten 1378-2019.

Familie Van Westrenen van Tiellandt

Van Westrenen van Tiellandt is een Nederlandse familie waarvan een lid in 1815 in de Nederlandse adel werd verheven.

Geschiedenis

Portret van de hond Diana van baron van Westrenen van Tiellandt in de periode 1834-1836. Bron: Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis, Den Haag.

De bewezen stamreeks begint met Dirck Woutersz. van Westrenen, brouwer in het Claverblatt te Amsterdam die in Utrecht (Buurkerk) in 1674 werd begraven. Hij trouwde in 1641 Adriana van Royesteyn, vrouwe van Tiellandt (onder Houten), die in Amsterdam overleed in 1689 en ook in Utrecht werd begraven. Hun nakomelingen werden bestuurders in Nederlands-Indië of bij de VOC. De hofstad Tiellandt bleef tot het laatste adellijke lid van het geslacht dat in 1848 overleed in de familie. De bekendste van het geslacht werd de geadelde Willem Hendrik Jacob baron van Westrenen van Tiellandt die de stichter was van het Museum Meermanno-Westrenianum; hij werd in 1815 verheven in de Nederlandse adel, maar aangezien hij geen kinderen kreeg stierf het 'adellijke geslacht' met hem uit.

Gezicht op de Van Tiellandtweg in 1967 rechts het begin van de Wulfsedijk. Links van het midden op de achtergrond boerderij De Steenen Poort. In 1981 is de straatnaam gewijzigd in Tiellandtweg en in 1988 in Warinenpoort. Rechtsonder op de foto de Geersloot met een heul in de Wulfsedijk. Uiterst links op de foto een haagje waarachter het land Tiellandt ligt. Bron: Het Utrechts Archief, catalogusnummer: 839825.

Portret van Willem Hendrik Jacob Baron van Westrenen van Tiellandt in 1839. Bron: J.R. Post Brants. inv.nr. 25/9.

Enkele telgen

Dirck Woutersz. van Westrenen, begraven in 1674; trouwde in 1641 Adriana van Royesteyn, vrouwe van Tiellandt (†1689)

• Wouter van Westrenen, heer van TielIandt (1643-1747), kanunnik van Sint-Pieter; trouwde in 1665 met Adriana Meerman (1641-1695)

• Gerrit van Westrenen, heer van Tiellandt (1670-1730), opperhoofd van Sadraspatnam 1706, opperkoopman en opperhoofd te Masuhpatnam 1711, gouverneur van Coromandel 1719, raad extraordinaris van Indië 1723

• Gerrit van Westrenen, heer van Tiellandt (1708-1742), pakhuismeester O.-I. Compagnie in Coromandel

• Gerard Jacob van Westrenen, heer van Tiellandt (1739-1825)

• Johan Liberecht van Westrenen (†1855)

• Susanna Gerarda van Westrenen, vrouwe van Tiellandt (na overlijden van haar gewezen echtgenoot) (1804-na mei 1857); trouwde in 1826 met haar achterneef Willem Hendrik Jacob baron van Westrenen van Tiellandt, heer van Tiellandt (1783-1848)

• mr. Johan Adriaan van Westrenen (1742-1822), advocaat, kanunnik van Oud-Munster te Utrecht

• Willem Hendrik Jacob baron van Westrenen van Tiellandt, heer van Tiellandt (1783-1848), adjunct-archivaris van het Koninkrijk Holland 1807, thesaurier en chartermeester Hoge Raad van Adel 1815, lid Hoge Raad van Adel 1835, staatsraad i.b.d. 1836, directeur Koninklijke Bibliotheek 1842, lid Provinciale Staten van Zuid-Holland 1814, kamerheer i.b.d. van Koning Willem II, stichter van het museum Meermanno-Westreenianum; trouwde in 1826 met zijn achternicht Susanna Gerarda van Westrenen, vrouwe van Tiellandt (1804-na mei 1857); uit dit huwelijk werden geen kinderen geboren. Hij werd in 1815 verheven in de Nederlandse adel, in 1818 verkreeg hij de titel van ridder, overgaande op al zijn wettige mannelijke afstammelingen, en in 1821 werd hem de titel van baron verleend, overgaand bij recht van eerstgeboorte. Met hem stierf het adellijke geslacht Van Westrenen van Tiellandt in 1848 uit.

(Bijna) alle informatie afkomstig van Wikipedia.nl